Proces wydobycia kryptowalut to jedno z fundamentalnych zagadnień dla każdego kto chce poznać specyfikę działania kryptowalut. Wychodząc temu naprzeciw w tym artykule, przedstawiamy między innymi czym jest kopanie kryptowalut, jaki sprzęt jest potrzebny, jakie kryptowaluty nadają się do kopania, czym jest Proof-of-Work, czym jest halving oraz przedstawiamy kilka uniwersalnych wskazówek dla osób, które rozważają rozpoczęcie przygody z tak zwanym miningiem.
Czym jest kopanie kryptowalut?
Co to jest kopanie kryptowalut? Kopanie kryptowalut jest procesem wydobywania nowych jednostek cyfrowych walut, takich jak Bitcoin, Ethereum, czy Litecoin. Ten proces jest kluczowy dla funkcjonowania sieci blockchain, na której opiera się większość kryptowalut.
W sieci blockchain działającej w oparciu o algorytm konsensusu Proof-of-Work, każda transakcja jest potwierdzona przez górników, którzy muszą rozwiązać złożony problem matematyczny, aby dodać transakcję do bloku danych. Do rozwiązania zadania konieczne jest wykorzystanie mocy obliczeniowej (z reguły mocy obliczeniowej GPU). Za użyczenie potrzebnej mocy obliczeniowej górnicy otrzymują określoną liczbę jednostek kopanej kryptowaluty.
W praktyce proces kopania kryptowalut wymaga wykorzystania wydajnego sprzętu i dobrze skonfigurowanego oprogramowania. Górnicy z reguły używają wydajnych komputerów PC z high-endowymi kartami graficznymi lub specjalnych urządzeń, zwanych koparkami, które są zaprojektowane specjalnie do wydobywania kryptowalut (koparki tego typu zazwyczaj składają się z wielu kart graficznych).
Kopanie kryptowalut staje się coraz trudniejszym zajęciem. Po pierwsze, konkurencja pomiędzy górnikami jest z roku na rok coraz większa. Po drugie, trudność wydobywania niektórych kryptowalut rośnie wraz z czasem co wynika z tak zwanego halvingu (np. w przypadku BTC halving sprawia, że nagrody za kopanie są co około 4 lata zmniejszone o połowę). Istotny wpływ na coraz większą trudność, ma fakt, że pojawiają się coraz bardziej zaawansowane technologie i rozwiązania, które pozwalają na oszczędzanie energii i zwiększanie wydajności kopania. W efekcie drobni gracze po prostu muszą ustępować miejsca tym, którzy dysponują większymi zasobami.
Kopanie kryptowalut kojarzy się ze sposobem na zarobek. Warto jednak mieć na uwadze, że jest to proces, który waliduje transakcje i tym samym pozwala zachować bezpieczeństwo w sieci. Taki mechanizm umożliwia stworzenie zdecentralizowanej i bezpiecznej sieci działającej na zasadzie peer-to-peer, która nie jest kontrolowana przez żadną jednostkę centralną.
Czym jest Proof-of-Work?
Proof-of-Work (PoW) to algorytm konsensus, który umożliwia walidowanie transakcji przy użyciu mocy obliczeniowej. Algorytm ten został zaprojektowany, aby zapobiec problemom związanych z podwójnym wydatkowaniem i fałszerstwami w sieci blockchain.
Kopanie kryptowalut na czym polega? Proces kopania kryptowalut oparty na PoW polega na rozwiązaniu skomplikowanego matematycznego problemu przez górników, którzy otrzymują w zamian nagrodę w postaci kryptowaluty. Każdy blok w sieci musi mieć swoje rozwiązanie, które jest potwierdzone przez inne węzły w sieci. W ten sposób transakcje są potwierdzane i zapisywane w blockchainie.
Jednym z głównych problemów związanych z algorytmem PoW jest jego duża energochłonność. Wymaga on dużej ilości energii elektrycznej, a to wiąże się ze śladem węglowym i wpływem na środowisko. W efekcie kopanie kryptowalut z użyciem PoW mierzy się z dużą krytyką. W odpowiedzi na te problemy, powstały inne algorytmy konsensusu, takie jak Proof-of-Stake (PoS), które wykorzystują mniej energii i zasobów obliczeniowych. Jednakże, algorytm PoW jest wciąż powszechnie stosowany w wielu kryptowalutach i jest uważany za niezawodny i bezpieczny sposób potwierdzania transakcji w blockchainie.
Czym jest halving? Jak zmieniała się wartość nagrody za kopanie BTC w czasie?
Halving, zwany to proces, w którym nagroda za wydobycie bloku kryptowaluty, jest zmniejszana o połowę. Ma to miejsce co około 4 lata lub po osiągnięciu określonej liczby bloków.
W przypadku Bitcoin, nagroda za wydobycie bloku początkowo wynosiła 50 BTC, ale w pierwszym halvingu w 2012 roku została zmniejszona do 25 BTC. Kolejny halving nastąpił w 2016 roku i zmniejszył nagrodę za blok do 12,5 BTC. Trzeci halving miał miejsce w maju 2020 roku, zmniejszając nagrodę za blok do 6,25 BTC.
Halving ma na celu kontrolowanie podaży kryptowaluty. Zmniejszenie nagrody za blok o połowę powoduje, że nowe jednostki kryptowaluty są wydobywane wolniej, co prowadzi do zmniejszenia podaży na rynku.
Teoretycznie ograniczanie podaży za pomocą halvingu może wpływać na wzrost wartości kryptowaluty, ponieważ zmniejszona podaż sprzyja wzrostowi cen. W przeszłości halving był często związany ze wzrostem wartości Bitcoin. Po pierwszym halvingu w 2012 roku wartość Bitcoin zaczęła rosnąć z około 12 USD do ponad 1000 USD w ciągu kolejnych dwóch lat. Po drugim halvingu w 2016 roku, wartość Bitcoin wzrosła z około 600 USD do ponad 20 000 USD w ciągu następnych dwóch lat. Po trzecim halvingu w 2020 roku, wartość Bitcoin wzrosła z około 8 000 USD do ponad 60 000 USD w ciągu następnych kilku miesięcy. Trzeba jednak mieć na uwadze, że wpływ halvingu na wartość Bitcoina nie jest zagadnieniem jednoznacznym. Tak naprawdę wpływ na wartość kryptowaluty w danym czasie może mieć szereg przeróżnych czynników.
Koparka kryptowalut co to jest? Jak działają koparki kryptowalut?
Co to jest koparka kryptowalut? Z najprostszej definicji koparka kryptowalut to oprogramowanie lub urządzenie wykorzystywane do wydobywania kryptowalut. Może to być koparka w postaci układu scalonego ASIC, koparka stworzona z kart graficznych GPU, zwykły komputer klasy PC lub nawet urządzenie mobilne (np. smartfon). Wybór zależy od kryptowaluty, którą chcemy wydobywać oraz od naszych potrzeb i budżetu. Niemniej jednak nie da się ukryć, że najpopularniejsze rozwiązania są oparte o układy ASIC oraz koparki zbudowane z kart graficznych.
- ASIC (Application-Specific Integrated Circuit) – to specjalistyczne urządzenie zaprojektowane specjalnie do kopania kryptowalut. Działa ono na zasadzie wykonania jednego, specyficznego zadania (np. rozwiązywanie algorytmów skryptów kryptowalutowych), dzięki czemu jest znacznie bardziej wydajne niż GPU lub CPU. ASIC jest idealny do kopania kryptowalut, które wykorzystują algorytm SHA-256, takich jak Bitcoin.
- GPU (Graphics Processing Unit) – to procesor graficzny, który można użyć do kopania kryptowalut. W przypadku kopania kryptowalut GPU jest zwykle bardziej wydajny niż CPU. Przykładowe kryptowaluty, które są wydobywane za pomocą GPU to ZCash oraz Ravencoin.
- CPU (Central Processing Unit) – to urządzenie potocznie nazywane procesorem. Jest podstawowym komponentem odpowiedzialny za moc obliczeniową komputera. Jednak w kontekście kopania kryptowalut sprawdza się słabiej od procesorów graficznych. Kopanie kryptowalut za pomocą CPU jest zwykle nieopłacalne, ale jest możliwe w przypadku kryptowalut, które są projektowane specjalnie do wykorzystania CPU, takich jak Monero.
- Co ciekawe, kopanie jest też możliwe na przeciętnych komputerach klasy PC lub na urządzeniach mobilnych. Czasami trzeba do tego celu zainstalować jakieś oprogramowanie, a czasami kopanie jest możliwe nawet przez przeglądarkę. Warto jednak zauważyć, że fakt ten, można traktować raczej jako ciekawostkę, gdyż zyski z takiego kopania są bardzo minimalne. Przykładem kopania przez przeglądarkę jest np. Cryptotab Browser (zmodyfikowana wersja Google Chrome, która pozwala na wydobywanie kryptowalut w tle). Natomiast przykładowe aplikacje do kopania na urządzeniach mobilnych to np. DroidMiner.
Warto zauważyć, że koparka kryptowalut ASIC jest zwykle najwydajniejszym narzędziem do kopania kryptowalut, ale również najdroższym. GPU to bardziej dostępne i elastyczne rozwiązanie, ale kopanie za pomocą GPU jest bardzo energochłonne i w praktyce coraz trudniej w ten sposób uzyskać satysfakcjonujące zarobki. Z kolei kopanie za pomocą CPU jest najmniej popularnym rozwiązaniem spośród powyższych.
Czym są duże kopalnie kryptwoalut? Czym są poole?
Kopanie pojedynczymi urządzeniami jest często nieefektywne, dlatego wiele osób łączy swoje moce obliczeniowe w tzw. poole wydobywcze (ang. mining pool). Innymi słowy pool tworzy grupa górników, którzy łączą swoje moce obliczeniowe w celu wydobycia kryptowalut. Każdy górnik przyczynia się do wydobycia kryptowaluty proporcjonalnie do mocy obliczeniowej, którą dostarcza. Zyski z wydobycia są potem dzielone proporcjonalnie między uczestników poola.
Przynależność do poola daje kilka korzyści. Przede wszystkim zwiększa to szanse na wydobycie bloku i uzyskanie nagrody. Ponadto, połączenie z innymi górnikami pozwala na bardziej stabilny i przewidywalny dochód z kopania kryptowalut. Warto jednak pamiętać, że każdy pool pobiera pewną prowizję za swoje usługi, zazwyczaj około 1-2%. Ponadto, przynależność do poola wymaga zaufania do administratora, ponieważ górnicy przekazują swoje udziały w wydobyciu do centralnego zarządzania, które w efekcie kontroluje proces wydobycia kryptowaluty.
Jakie kryptowaluty nadają się do kopania?
Jak kopać kryptowaluty? Nie wszystkie kryptowaluty nadają się do kopania, ponieważ różnią się one między sobą algorytmami konsensusu i trudnościami wydobycia. Poniżej przedstawiamy kilka przykładów kryptowalut, które są popularne wśród górników:
- Bitcoin (BTC) – jest największą i najpopularniejszą kryptowalutą na świecie. Używa algorytmu konsensusu Proof-of-Work, który wymaga dużej mocy obliczeniowej. Bitcoin jest jednak trudny do wydobywania, ponieważ konkurencja jest bardzo wysoka, a nagrody dla górników za wydobywanie bloków maleją co cztery lata. Kopanie Bitcoinów wymaga dużych nakładów finansowych, gdyż do kopania wykorzystuje się kosztowne układy scalone zwane koparkami ASIC (Application Specific Integrated Circuit). W efekcie BTC pomimo swojej niewątpliwej popularności, raczej jest omijany przez początkujących górników.
- Litecoin (LTC) – jest kryptowalutą, która została stworzona jako alternatywa dla Bitcoin. Również korzysta z algorytmu Proof-of-Work. Jednak, Litecoin wykorzystuje algorytm Scrypt, który jest mniej złożony niż algorytm SHA-256 stosowany przez Bitcoin, dzięki czemu Litecoin wymaga mniej mocy obliczeniowej do wydobywania. Niemniej jednak, również w tym przypadku wysoce rekomendowane jest skorzystanie z układów scalonych ASIC.
- Monero (XMR) – to kryptowaluta, która wykorzystuje algorytm konsensusu Proof-of-Work i jest oparta na technologii CryptoNote. Monero ma na celu zapewnienie prywatności i anonimowości dla użytkowników. Warto zauważyć, że W listopadzie 2019 roku Monero przeszło na nowy algorytm Random X, który wyraźnie faworyzuje stosowanie centralnych procesorów komputerowych (CPU) zamiast kart graficznych (GPU). W praktyce kopanie XMR jest zwykle wykonywane za pomocą koncepcji określanej jako pool. Jest to rozwiązanie, które pozwala na stworzenie infrastruktury, łączącej wielu górników. W ten sposób każdy z nich może zwiększyć szansę na dokonanie pozytywnej walidacji. Innymi słowy w ten sposób, kopanie jest bardziej opłacalne niż gdyby było wykonywane w pojedynkę.
- ZCash (ZEC) – jest wysoce anonimową kryptowalutą wykorzystującą protokół o nazwie ZeroCash. Celem tego protokołu jest zapewnienie anonimowości podczas transakcji. Kopanie Zcash jest zwykle wykonywane za pomocą karty graficznej GPU. Dzięki czemu możliwe jest wydobywanie ZCash za pomocą komputera klasy PC. W praktyce jednak najlepiej do tego celu sprawdzają się specjalne koparki kryptowalut, które są złożone z kilku lub kilkunastu czy nawet kilkudziesięciu układów GPU.
- Dash (DASH) – to przykład kolejnej kryptowaluty opartej o Proof-of-Work. Zarówno koparki złożone z GPU, jak i układy scalone ASIC są używane do kopania Dash. Jednak ASIC-y są zazwyczaj wydajniejsze.
- Ravencoin (RVN) – jest to kryptowaluta, która bywała bardzo lubiana przez początkujących górników. Wynika to z faktu, że można ją kopać przy użyciu GPU. Po przejściu Ethereum na Proof-of-Stake to właśnie Ravencoin wydaje się godną uwagi alternatywą.
Warto pamiętać, że rynek kryptowalut jest bardzo zmienny, a opłacalność wydobycia kryptowalut może się zmieniać w zależności od rynkowych warunków. Przed rozpoczęciem kopania, należy dokładnie zbadać i ocenić opłacalność wydobycia kryptowaluty w zależności od cen, trudności wydobycia, kosztów energii, dostępności sprzętu i innych czynników.
Należy również wziąć pod uwagę perspektywy rozwoju danej kryptowaluty, ponieważ jeśli projekt ma duży potencjał, to może to wpłynąć na wartość kryptowaluty w przyszłości.
Mając na uwadze powyższe aspekty nie da się jednoznacznie określić, która z wyżej wymienionych kryptowalut najbardziej się opłaca z perspektywy górnika, ponieważ parametry wpływające na opłacalność miningu zmieniają się w czasie. Dlatego poszukując odpowiedniej kryptowaluty do kopania najwygodniej posłużyć się kalkulatorami, które są dostępne w Internecie. Oczywiście ważne jest to, żeby korzystać z kalkulatorów, które są aktualizowane i przedstawiają aktualne dane biorące uwagę aktualną cenę kryptowaluty i aktualny hashrate. Korzystanie z takich kalkulatorów pozwala obliczyć hashrate oraz szacowany zarobek. Co istotne, wiele kalkulatorów pozwala porównać efektywność poszczególnych modeli kart graficznych lub wybranych koparek ASIC. Przykładowe kalkulatory to np. kryptex.com lub minerstat.com.
Jak zacząć przygodę z kopaniem kryptowalut?
Poniżej przedstawiamy kilka uniwersalnych wskazówek dotyczących rozpoczęcia przygody z kopaniem kryptowalut.
- Wybierz kryptowalutę, którą chcesz wydobywać. Ważne jest, aby dokładnie zbadać, jakie metody są wykorzystywane do wydobycia danej kryptowaluty oraz jakie są jej perspektywy na przyszłość. Do niedawna popularne było kopanie Ethereum ale po przejściu na Proof of Stake górnicy zostali zmuszeni do poszukiwania alternatyw. Przykładowe kryptowaluty zostały wymienione we wcześniejszej części tego artykułu. Jest to np. Monero, ZCash, Dash lub Ravencoin.
- Wybierz odpowiedni sprzęt do kopania kryptowalut. Decyzja ta zależy od wybranej kryptowaluty oraz od Twoich potrzeb i budżetu. Możesz wybrać na koparki ASIC, GPU lub CPU.
– Popularne karty graficzne do kopania kryptowalut to np. AMD Radeon RX 5700 XT, Nvidia GeForce GTX 1080 Ti, AMD Radeon VII, Nvidia GeForce RTX 3060 Ti, Nvidia GTX 1660 Super.
– Popularna koparka do kryptowalut ASIC to Bitmain Antminer (z tej serii dostępne są różne modele koparek o różnych mocach obliczeniowych).
- Załóż portfel do przechowywania kryptowalut zanim zaczniesz kopanie. Możesz skorzystać z zimnych lub gorących portfeli. Niektórzy decydują się na założenie specjalnego portfela do kopania. Natomiast do celów spekulacyjnych można wykorzystać inny portfel tak aby oddzielić te dwie różne dziedziny.
- Zainstaluj odpowiednie oprogramowanie i skonfiguruj sprzęt do kopania. Należy uważać na ustawienia, aby uzyskać maksymalną wydajność przy minimalnym zużyciu energii. Jeśli chcesz spróbować przejść przez do zadanie samodzielnie to możesz skorzystać z poradników i tutoriali, które są dostępne w Internecie (np. na platformie YouTube) oraz na forach i portalach branżowych dla entuzjastów kryptowalut. Warto wiedzieć, że nie trzeba samemu zajmować się konfiguracją, bo łatwo można znaleźć specjalistów, którzy oferują pomoc w konfiguracji sprzętu i oprogramowania. Popularnym oprogramowaniem do kopania kryptowalut jest HiveOS.
- Po skonfigurowaniu sprzętu i oprogramowania możesz rozpocząć kopanie kryptowaluty. Ważne jest, aby regularnie monitorować wydajność swojego sprzętu i sprawdzać zarobki z kopania. Warto pamiętać, że czasami da się trochę zoptymalizować koparkę tak aby osiągała lepsze osiągi.
Rosnąca trudność kopania kryptowalut
Trudność kopania jest regulowana automatycznie przez protokół danej kryptowaluty w zależności od poziomu konkurencji na rynku i mocy obliczeniowej jaka jest zaangażowana w kopanie w danym czasie. Innymi słowy, gdy jest duża ilość górników kopiących daną kryptowalutę, to trudność kopania rośnie. Z drugiej strony, gdy jest mała ilość górników, to trudność maleje. Rosnąca trudność kopania kryptowalut może mieć wpływ na rentowność procesu wydobycia. Wraz ze wzrostem trudności kopania, koszty związane z energią elektryczną i sprzętem rosną, co prowadzi do niższych zysków dla górników. Dlatego wielu górników stara się dostosować swoje strategie kopania do zmieniających się warunków rynkowych. Jednym z rozwiązań jest zmiana kryptowaluty, którą się kopie, na taką, która ma mniejszą trudność kopania. Inni górnicy zwiększają moc obliczeniową swoich urządzeń, aby utrzymać rentowność procesu wydobycia. Niektórzy decydują się na przystąpienie do poola wydobywczego, aby zwiększyć swoje szanse na wydobycie bloku i uzyskanie nagrody.
Poza powyżej opisanym aspektem, trzeba też pamiętać o tym, że kurs kryptowaluty stale się zmienia. Dodatkowo niektóre kryptowaluty (np. BTC) przechodzą przez halving. Nie bez znaczenia jest też rosnący koszt za energię elektryczną.
Tym samym bardzo trudne jest oszacowanie ewentualnych zysków z inwestycji w sprzęt do kopania kryptowalut. W efekcie kopanie kryptowalut z roku na rok staje się coraz trudniejszym sposobem na zarobek, na którym coraz częściej zarabiają głównie duzi gracze a coraz mniej drobni amatorzy.
Kilka słów podsumowania
Podsumowując, jakie informacje zostały zawarte w artykule? W artykule omówiono teoretyczne podstawy (czym jest kopanie kryptowalut, czym jest algorytm Proof-of-Work oraz czym jest halving). Poza tym, przedstawiono również aspekty praktyczne (takie jak przykłady kryptowalut nadających się do kopania, modele kart graficznych oraz zostało wspomniane przykładowe oprogramowanie do kopania). W artykule poruszono także kwestię dużych farm kopalnianych oraz pooli, które umożliwiają wydobywanie kryptowalut w grupach. Wskazano również na rosnącą trudność kopania kryptowalut i konieczność dostosowywania narzędzi i metod do zmieniających się warunków.
Na koniec warto podkreślić, że poza tym, że kopanie kryptowalut jest nietuzinkową formę zarobku, proces ten jest jednocześnie jednym z fundamentalnych aspektów ekosystemu kryptowalutowego, który umożliwia bezpieczne walidowanie transakcji.
