Na temat cyfrowych aktywów coraz częściej można usłyszeć w mainstreamowych mediach. Niemniej dla wielu osób to zagadnienie wciąż owiane jest tajemnicą. Często nawet osoby, które mają pewne doświadczenie z rynkiem inwestycyjnym oraz trochę interesują się nowymi technologiami nie wiedzą zbyt wiele na temat kryptowalut i technologii blockchain. Tymczasem inwestowanie w cyfrowe aktywa jest współcześnie na tyle popularne, że zdecydowanie warto uzupełnić wiedzę w tym zakresie. Wychodząc temu naprzeciw w niniejszym artykule odpowiadamy na często pojawiające się w Internecie pytanie “kryptowaluty co to jest?”
Czym są kryptowaluty z definicji?
Co prawda nie istnieje jedna ogólnie przyjęta definicja. Niemniej jednak w Internecie dostępnych jest wiele różnych opisów, które dosyć jednoznacznie opisują zjawisko jakim są kryptowaluty. Kryptowaluty są swego rodzaju walutą cyfrową. Działają w oparciu o kryptografię i technologię blockchain. Przechowują informacje dotyczące posiadania w umownych jednostkach.
Co to kryptowaluty? Z definicji kryptowaluta to rozproszony system księgowy, który bazuje na kryptografii.
Kryptowaluta szczególnym przypadkiem waluty wirtualnej. Jednak to, że potocznie jest nazywana walutą nie oznacza, że można ją traktować tak samo jak złotówkę czy dolara, gdyż w pewnych kwestiach istotnie różni się od walut fiducjarnych. Należy zauważyć, że większość państw nie uznaje kryptowalut za jednostki walutowe czy za środek płatniczy. W mowie potocznej można spotkać się także z takimi nazwami, jak waluty wirtualne. Należy dodać, że jest to jeden z wariantów pieniądza cyfrowego ale nie są walutą cyfrową. Emisja walut cyfrowych jest obecnie rozważana przez niektóre banki centralne.
Kryptowaluty są czasami porównywane do złota (bywają nazywane cyfrowym złotem). Takie porównania wynikają z tego że ich podaż jest zwykle ograniczona. W rezultacie są uważane za aktywa z potencjałem do wzrostu wartości dlatego są traktowane jako aktywa inwestycyjne.
Niemniej jednak, co oczywiste w przeciwieństwie do złota, kryptowaluty nie mają fizycznego charakteru. Co ciekawe, niektórzy porównują kryptowaluty do złota, gdyż w przypadku kryptowalut zachodzi proces „kopania kryptowalut”. Jest to swoista słowna analogia do wydobywania złota. Co więcej, w niektórych materiałach można przeczytać, że ekonomia niektórych kryptowalut była inspirowana ekonomią charakterystyczną dla metali szlachetnych.
Do czego służą kryptowaluty?
W momencie powstawania kryptowaluty z założenia miały stanowić walutę cyfrową umożliwiającą względnie transakcje z pominięciem udziału centralnego pośrednika. Celem była niezależność i odrębność od wszelkich instytucji finansowych. Zakładano, że cyfrowe waluty będą pełniły rolę środka płatniczego.
Jeśli chodzi o pytanie „do czego służą kryptowaluty w praktyce”, to trzeba odpowiedzieć, że bez wątpienia przede wszystkim do inwestycji. Wynika to między innymi z faktu, że na ten moment kryptowaluta tylko w niewielu krajach jest uznawana za płatny środek płatniczy (między innymi w Salwadorze) . Oczywiście nawet w Polsce w niektórych miejscach można płacić Bitcoinem, ale niewątpliwie jest to rzadkość i pewnie pomimo dynamicznie postępującej adopcji kryptowalut jeszcze przez długi czas tak pozostanie.
Tymczasem Bitcoin (oraz wiele innych kryptowalut) to cyfrowe aktywa, które charakteryzują się silną presją deflacyjną (co sprawia że wiele osób postrzega je jako aktywa, które mogą zachowywać wartość w długim terminie). Poza tym, z danych historycznych wynika, że historia kursu Bitcoina (i innych topowych kryptowalut) to przykład aktywa, które zaliczyło rzadko spotykane wzrosty. W efekcie osoby, które zdecydowały się na taką inwestycję kilka lub tym bardziej kilkanaście lat temu sporo na tym zarobiło. To sprawiło, że cyfrowymi aktywami zaczęło się interesować coraz więcej ludzi na całym świecie.
Co więcej, często inwestycje w kryptowaluty przyciągają uwagę bardzo początkujących inwestorów, którzy nie mają zbyt wiele doświadczenia z poruszaniem się po rynku inwestycyjnym. Nie oznacza to jednak, że inwestycja w cyfrowe aktywa jest niszowym zjawiskiem, którym interesują się wyłącznie początkujący inwestorzy lub osoby zafascynowane technologią blockchain. Wprost przeciwnie – aktualne trendy wskazują na to, że coraz śmielej na inwestycje w Bitcoina i inne cyfrowe aktywa patrzą duże fundusze inwestycyjne i korporacje.
Jakie są charkaterystyczne cechy kryptowalut?
Kryptowaluty wyróżniają się kilkoma ciekawymi właściwościami, dzięki którym zyskały wielu sympatyków. Jest to między innymi wykorzystanie kryptografii i technologii blockchain oraz brak centralnego pośrednika (niezależność od rządów) . Poza tym, nie da się ukryć, że bardzo charakterystyczną cechą całego rynku kryptowalut są duże wahania cenowe.
- Brak centralnego pośrednika – Tradycyjne waluty opierają się na zaufaniu w stosunku do podmiotów, które zajmują się emitowaniem pieniądza. Z reguły są to banki centralne lub instytucje typu Rada Polityki Pieniężnej. W przypadku większości kryptowalut cały mechanizm opiera się na technologii blockchain. Wymiany na tym rynku zachodzą na zasadzie peer-to-peer.
- Podaż – Wiele kryptowalut ma z góry określoną maksymalną podaż. Najbardziej znanym przykładem jest Bitcoin, który ma ustaloną maksymalną podaż na poziomie 21 milionów jednostek. Szacuje się, że ostatni Bitcoin zostanie wykopany około 2140 roku. Natomiast obecnie wydobyto już około 90% całkowitej podaży Bitcoina. Jednocześnie trzeba odnotować, że na rynku są też kryptowaluty, które nie mają ustalonej maksymalnej podaży. Przykładem tutaj są tak zwane memecoiny (np. Dogecoin lub Monero).
- Blockchain – Kryptowaluty jak to działa? W dużym uproszczeniu, blockchain (z języka angielskiego łańcuch bloków) to metoda porządkowania i przechowywania danych w następujących po sobie blokach. Wspomniane bloki razem tworzą łańcuch. Działanie kryptowalut opiera się na tej metodzie oraz zaawansowanych rozwiązaniach kryptograficznych. W rezultacie jest to technologia, która pozwala na niezawodną i bezpieczną rejestrację wszystkich transakcji wykonanych w sieci. W efekcie pozwala na przeprowadzenie transakcji między uczestnikami sieci (na zasadzie peer-to-peer) z minimalnym ryzykiem oszustwa.
- Kopanie kryptowalut, walidacja transakcji i algorytm konsensusu – Kopanie kryptowalut to proces wykorzystujący złożone algorytmy matematyczne, w celu zwalidowana transakcji występujących w sieci. Osoby, które użyczają moc obliczeniową swojego sprzętu do kopania kryptowalut otrzymują za to nagrodę w postaci określonej części danej kryptowaluty. Tego typu proces odbywa się w przypadku kryptowalut opartych o algorytm konsensusu Proof-of-Work.
Często spotykaną alternatywą dla Proof-of-Work jest Proof-of-Stake. Proof of Stake (PoS) jest algorytmem konsensusu, który został stworzony w celu zmniejszenia zużycia energii elektrycznej, którą pochłania Proof-of-Work, gdyż w tym przypadku do walidacji transakcji nie jest potrzebna moc obliczeniowa. Zagadnienie dotyczące algorytmu konsensu to podstawa do tego by zrozumieć jak działają kryptowaluty.
- Wahania cenowe – Rynek kryptowalut słynie z dużych wahań cenowych. Jest to charakterystyczne zjawisko dla aktywów, które budzą skrajne emocje i które muszą mierzyć się z dynamicznie zmieniającym się popytem.
Na wycenę kryptowalut wpływa szereg różnych czynników – rozpoczynając od ogólnie pojętej płynności rynku w danym czasie. Poprzez przeróżne czynniki zewnętrzne takie jak wprowadzenie nowych regulacji, wydarzenia polityczne czy aktualne doniesienia medialne. Kończąc na aspektach czysto technicznych takich jak specyfika rynku cyfrowych aktywów.
Inwestując w kryptowaluty zdecydowanie trzeba mieć na uwagę, że jest to aktywo, które potrafi odnotować kilkudziesięcioprocentowe wzrosty i równie spektakularne spadki. Mając to na uwadze inwestując środki w ten rodzaj aktywa trzeba wziąć pod uwagę wyjątkowo duże ryzyko inwestycyjne.
Rodzaje kryptowalut i najpopularniejsze kryptowaluty
Bitcoin
Pierwsze kryptowaluty pojawiły się na rynku dopiero w 2010 roku, nie jest to więc długa historia. Najpopularniejszą kryptowalutą i zarazem symbolem całego rynku cyfrowych aktywów jest oczywiście Bitcoin. Altcoiny przez długi czas nie mogły przedostać się do świadomości osób interesujących się kryptowalutami. Bardziej wyrazisty wzrost zainteresowania altcoinami zaczął być odnotowywany dopiero w okolicach 2015 roku.
Altcoiny
Na bazie Bitcoina powstało wiele projektów kryptowalutowych. Szczególnie popularnym jest Litecoin, który powstał w oparciu i kod źródłowy Bitcoina. Litecoin miał stanowić szybszą i bardziej skalowalną wersję Bitcoina. Podaż Litecoina jest ograniczona (84 miliony jednostek).
Mówiąc o altcoinach nie można nie wspomnieć o ETH, który jest natywnym tokenem sieci Ethereum. jest to kryptowaluta, która powstała w 2015 roku i od długiego czasu plasuje się na drugim miejscu pod względem kapitalizacji rynkowej. Ethereum wyróżnia się tym, że pozwala na wykorzystanie tak zwanych smart kontraktów do tworzenia własnych tokenów i zdecentralizowanych aplikacji. Co prawda, obecnie na rynku jest co najmniej kilka projektów, które pozwalają na skorzystanie ze smart kontraktów. Niemniej jednak to właśnie Ethereum ma zdecydowanie najwięcej zwolenników.
Najpopularniejsze kryptowaluty (pod względem kapitalizacji rynkowej według stanu z początku 2023 roku) to kolejno Bitcoin, Ethereum, Tether, BNB, USD Coin, XRP, Cardano, Polygon, Binance USD, OKB, Dogecoin, Polkadot, Solana.
Warto zwrócić uwagę, że wśród najpopularniejszych kryptowalut czołowe miejsca zajmują stable coiny (np. Tether, USD Coin, Binance USD). Tego typu kryptowaluty mają ustaloną cenę w oparciu o kurs określonego aktywa bazowego. Może to być np. wybrana waluta fiducjarna (np. USD w przypadku Tethera), wybrana kryptowaluta (np. WBTC w oparciu o wycenę Bitcoina) lub kruszec (np. PAX Gold w oparciu o wycenę złota).
Szczególnie ciekawym rodzajem kryptowalut są memcoiny, czyli kryptowaluty, inspirowane memami, które często są tworzone wyłącznie dla żartu. Pierwszą kryptowalutą tego typu był DOGE (czyli Dogecoin), który wszedł na rynek w 2013 roku. Jego historia związana jest z memem Doge, który przedstawiał japońskiego psa rasy Shiba Inu.
Jest to kryptowaluta, która nie ma ograniczonej podaży. Kolejnym przykładem bardzo popularnej kryptowaluty tego typu jest Shiba Inu. Co ciekawe, mimo że mówimy o kryptowalutach stworzonych dla żartu są to projekty o kapitalizacji rynkowej liczonej w miliardach dolarów. Z czysto pragmatycznego punktu widzenia inwestycja w tego typu aktywa nie powinna mieć sensu. Mimo to, wielu inwestorów na całym świecie decyduje się na lokowanie środków w kryptowaluty sygnowane sympatycznym piesełem lub innymi mimicznymi kryptowalutami.
Przy okazji warto wspomnieć o pojęciu “shitcoiny”. Jest to kryptowaluta, która posiada opinię kiepskiej inwestycji. Są to najczęściej monety bez konkretnego zastosowania, o niskiej kapitalizacji rynkowej. Stosuje się tu często taktykę „Pump&Dump”, przez którą podnosi się cenę kryptowaluty na zasadzie rekomendacji, które są fałszywe.
Podsumowanie
Podsumowując, kryptowaluty czy też inaczej waluty kryptograficzne to urzeczywistnienie bardzo ciekawej wizji pieniądza, który może funkcjonować w bezpieczny sposób bez potrzeby istnienia centralnego pośrednika/emitenta.
Z założenia kryptowaluty miały być aktywem do wymiany wartości między uczestnikami rynku. Jednak ze względu na swoje cechy szybko Bitcoin i inne kryptowaluty stały się postrzegane jako aktywo inwestycyjne.
Obecnie adopcja kryptowalut nie jest jeszcze na takim poziomie żeby można było mówić o tym, że korzystanie z kryptowalut jest czymś powszechnym. Niemniej jednak zainteresowanie kryptowalutami ze strony inwestorów (zarówno drobnych inwestorów stawiających pierwsze kroki na rynku inwestycyjnym jak i ze strony inwestorów instytucjonalnych) jest na tyle duże, że nie ma co do tego wątpliwości, że kryptowaluty stały się poważnym aktywem inwestycyjnym, które bez kompleksów jest stawiane obok akcji, nieruchomości, obligacji, kruszców oraz wielu innych możliwości, które kojarzą się z klasycznymi aktywami inwestycyjnymi.
